Op weg naar 6G - staat de opvolger van 5G-technologie al klaar?

nokia_networks_telco_cloud-800px

5G is nog maar nauwelijks ingevoerd of de datacenterindustrie mag zich al gaan voorbereiden op 6G. Larry Goldman, head of networks and software research van Analysys Mason, publiceerde onlangs een interessant overzicht van de mogelijkheden die 6G straks te bieden gaat hebben. Ook gaf hij aan hoe de roadmap in grote lijnen in elkaar zit. Zodat de datacenterindustrie zich hier alvast op kan gaan voorbereiden.

De ’brief’ van Larry Goldman van Analysys Mason heeft als titel ‘6H networking is starting to take shape’. Het document begint met een mooie uitspraak: ‘6G networking will be built on new technologies that do not yet exist, and will enable use cases not yet defined’. Kortom, veel van wat we nodig hebben om tot 6G te komen is er nog niet. Toch beginnen de contouren van wat 6G gaat worden al wel duidelijk te worden.

“Operators beginnen pas net 5G-netwerken uit te rollen en de meeste gebruikers hebben nog geen 5G-diensten ervaren”, schrijft Goldman. “5G-technologie omvat een grote hoeveelheid innovatie die we nog moeten gaan benutten. Het ondersteunt hogere snelheden, grotere betrouwbaarheid en lagere latency dan 4G, en maakt een groot aantal nieuwe toepassingen mogelijk die de communicatie-industrie de komende jaren nog verder zal ontwikkelen. We kunnen echter nu al voorspellen dat de nieuwe technologie van 5G beperkingen zal kennen.”

Spelers in de communicatie-industrie denken al aan wat deze limieten zullen zijn en ontwikkelen de fundamentele technologieën die nodig zijn om deze te omzeilen, stelt Goldman vast. “De nieuwe use cases in het 6G-tijdperk vereisen enige verbeelding. Vorige generaties mobiele netwerken hebben het mogelijk gemaakt dat bestaande bedrade toepassingen tegen ​​redelijke kosten mobiel mogelijk werden. 6G omvat toepassingen die nog niet in welke vorm dan ook bestaan. Deze applicaties leunen zwaar op virtual reality en high-performance, real-time computing zal net zo belangrijk zijn voor het netwerk als communicatie.”

Kortom, veel van wat 6G ons gaat bieden bestaat ook nog niet in rudimentaire of primitieve vorm en de manier waarop we die toepassingen gaan realiseren is ook nog niet duidelijk. Maar dat datacenters en edge-faciliteiten hierin een hoofdrol zullen spelen staat nu al vast. Daarom zijn researchers al volop bezig om de componenten en de kenmerken van 6G te identificeren. Larry Goldman noemt er een aantal.

Terahertz draadloos spectrum

Signalen moeten in frequentiegebieden worden verzonden boven de millimeter (mmWave) banden die worden gebruikt voor 5G om snelheden te bereiken die verder gaan dan die geleverd door 5G-netwerken. De volgende draadloze performance-grens voorbij mmWave is TeraHertz (THz). THz-frequenties kunnen enorme hoeveelheden gegevens dragen, maar lijden ook aan ernstige vormen van ’path loss’.

De grote capaciteit van het THz-spectrum en de korte propagatieafstanden (die op hun beurt de interferentie beperken) leiden ertoe dat sommige onderzoekers suggereren dat er eigenlijk helemaal geen spectrum nodig is. Een applicatie zou kunnen gebruiken wat het nodig heeft, wanneer het dat nodig heeft en zou het vervolgens weer kunnen opgeven wanneer de applicatie het niet meer nodig heeft. Hierdoor zou dan gebruik gemaakt kunnen worden van het zogeheten ‘shared access spectrum’ dat we nu al zien opkomen. Om de THz-grens te kunnen nemen, zal nog veel ontwikkelingswerk moeten worden verricht aan de antennes. Dit is volgens Goldman een van de belangrijkste redenen om nu al over 6G te gaan nadenken. Het gebruik van THz-spectrum is ook het meest opvallende verschil ten opzichte van 5G.

Machines en geen mensen als de primaire gebruikers

De enorme hoeveelheden van gegevens die 6G-netwerken zullen kunnen verzenden en de snelheden waarmee dit zal gebeuren, liggen ver boven het vermogen van mensen om nog te kunnen verwerken. Zo denkt Goldman dat 6G in de eerste plaats bedoeld zal zijn voor het verbinden van machines die betrokken zijn bij zeer complexe taken, zoals een medische operatie-op-afstand, zodat mensen zich kunnen concentreren op wat ze willen bereiken in plaats van de aandacht te focussen op de taken die moeten worden uitgevoerd. Ook bij 5G zullen we die ontwikkeling al enigszins gaan zien - met dank aan een zeer lage latency, waardoor een vrijwel realtime respons mogelijk wordt. 6G zal machine controlled taken mogelijk maken die nog complexer zijn. De businesscase voor 6G is afhankelijk van deze machine-innovaties, evenals netwerken. Het verschil zal enorm zijn, denken de analisten. iPhones zullen straks ‘schilderachtige relikwieën’ zijn, stelt Goldman.

Gedistribueerde intelligentie

Bij 6G gaat het niet om het snel kunnen verzenden van veel gegevens die vervolgens door  mensen kunnen worden gebruikt, stelt Goldman. Het gaat daarentegen juist over toepassingen die enorme hoeveelheden gegevens verzamelen en op basis daarvan kunnen handelen. Doordat bij 6G gegevens vrijwel onmiddellijk verzonden kunnen worden, betekent dit dat de verwerkingscapaciteit die nodig is om de enorme hoeveelheden data te analyseren zich ook zeer dichtbij de transmissielocatie zal moeten bevinden. Zeer complexe applicaties kunnen niet wachten op gegevens die eerst over langere afstanden heen en weer moeten worden verzonden.

Hoe zal het dan wel gaan in een 6G-wereld? De Analysys Mason-analist spreekt van machines die zullen anticiperen op wat ze nodig hebben van op afstand geplaatste systemen en zullen de nodige data en intelligentie zeer dicht plaatsen bij de locatie waar de beslissing genomen zal worden - voor zolang dit nodig is. Daarna zal deze intelligentie en zal deze dataverzameling weer verplaatst worden naar die locatie waar deze voor een andere toepassing of situatie nodig zijn.

Het meeste 6G-verkeer zal dan ook intern binnen het netwerk plaatsvinden. Dit in tegenstelling tot de netwerken van vandaag, waar bijna alle verkeer naar een eindpunt van de gebruiker reist. Er zijn straks dus Distributed Intelligence Systems nodig om te profiteren van de prestaties van 6G. Een aansprekend voorbeeld van deze aanpak noemt Goldman een 6G-omgeving die wordt gebruikt om vliegtuigen op een luchthaven als Schiphol met tussenpauzes van 10 seconden te laten landen. De ontwikkeling van 6G-netwerken hangt nauw samen met de ontwikkeling van deze gedistribueerde intelligente toepassingen.

Trust is cruciaal

Het grootste obstakel voor 6G is niet de natuurkunde, maar de psychologie, stelt Goldman verder vast. Hoe kunnen mensen beslissen om een ​​systeem te vertrouwen dat ze niet direct controleren en dat kan worden gesaboteerd door een externe kracht? Zelfrijdende auto's geven ons al de nodige inzicht in zowel de middelen om systemen te bouwen die we vertrouwen met ons leven en het tempo waarin de maatschappij ze zal accepteren. De technologieën en het beleid ten aanzien van self-driving cars zullen een essentieel onderdeel vormen van 6G.

Daarnaast dwingt 6G overheden om te doorgronden hoe zij ervoor kunnen zorgen dat burgers en bedrijven de systemen die ze gebruiken ook daadwerkelijk kunnen vertrouwen. De huidige zorgen over privacy vormen een zeer vroege indicator van de noodzaak om vertrouwen ofwel ‘trust’ op te bouwen.

6G is meer dan ‘snel 5G’

Er zijn geen 6G-mogelijkheden die niet tot op zekere hoogte al als optie worden voorgespiegeld met 5G. Inderdaad, 6G kan gewoon een versie van 5G worden met hogere prestaties. De beoogde flexibiliteit van 5G standalone netwerken die zijn gebouwd op basis van een gevirtualiseerde infrastructuur betekent dat 5G waarschijnlijk een lange tijd in gebruik zal kunnen blijven en nieuwe innovaties zal kunnen omarmen zonder dat direct de noodzaak ontstaat van een nieuwe generatie van netwerken, stellen de analisten. Het Japanse NTT DOCOMO publiceerde niet voor niets een whitepaper met de titel ‘5G Evolution and 6G’. Daarmee suggereert men dus dat 5G wel eens erg lang zou kunnen blijven bestaan. De NGMN Alliance in Europa en de Next G Alliance in Noord-Amerika richtten zich beiden op een evolutie van 5G-netwerken richting 6G. Het is ook mogelijk dat 6G zich straks manifesteert als een 5G-netwerk dat THz-radio gebruikt, aldus Larry Goldman.

Wanneer zal 6G gebeuren?

Samsung en sommige andere aanbieders hebben het jaar 2030 gekoppeld aan 6G. Het Chinese  MIIT stelt een implementatiedatum van 2029 voor. Het doet dit in een aankondiging in december 2020.

Er zijn vooralsnog geen concrete ontwikkelingsplannen met duidelijke mijlpalen. Met andere woorden, iedere datum is voorlopig speculatie, meent Goldman. 2029/2030 lijkt echter toch wel het vroegste mogelijke moment waarop belangrijke nieuwe technologie klaar zal zijn. Tot nu toe zijn geen van de bekende ‘development milestones’ die normaliter onderdeel uitmaken van belangrijke nieuwe internationale normen vastgesteld.

 

Robbert Hoeffnagel

Meer over
Lees ook
Kabinet investeert ruim 200 miljoen in ontwikkeling 6G

Kabinet investeert ruim 200 miljoen in ontwikkeling 6G

Het kabinet investeert voorwaardelijk 203 miljoen uit het Nationaal Groeifonds in de ontwikkeling van de volgende generatie mobiele communicatienetwerken: 6G. Dat maakte de Adviescommissie van het Nationaal Groeifonds bekend.

Rabo: Behoefte aan energiehandelsplatforms en energy hubs per bedrijfsterrein

Rabo: Behoefte aan energiehandelsplatforms en energy hubs per bedrijfsterrein

Willen de 3500 bedrijfsterreinen die ons land telt snel en efficient een energietransitie tot stand brengen, dan is er behoefte aan energiehandelsplatforms en energy hubs. Daarmee kunnen vraag en aanbod per bedrijfsterrein veel beter op elkaar worden afgestemd. Dat stelt Rabobank in een kennisdocument over de energietransitie op bedrijfsterreinen.1

Europese strategie voor ruimtevaart en veiligheid vereist groot aantal nieuwe edge- en andere faciliteiten

Europese strategie voor ruimtevaart en veiligheid vereist groot aantal nieuwe edge- en andere faciliteiten

De Europese Commissie heeft onlangs de allereerste EU-ruimtestrategie voor security en defensie ontwikkeld. Dit is een reactie op de identificatie van de ruimte als een strategisch domein in het Europese Strategisch Kompas. Realiseren van de plannen die in deze strategie naar voren komen, is goed nieuws voor de ontwikkelaars en toeleveranciers van1